“Соябон” сўзи лотин тилидан олинган бўлиб, “умбра”, яъни “соя” деган маънони англатади. Бундан 4000 йил муқаддам хитойликлар томонидан ихтиро қилинган соябон ҳақида ҳамда ундан фойдаланганликлари тўғрисидаги илк маълумотларни греклар ва мисрликларнинг қадимий санъат тарихида учратишимиз мумкин.

Бугунга келиб инсонларнинг керакли аксесуарига айланган соябоннинг жуда ажойиб тарихи бор. Айтилганидек, Хитойда ихтиро этилган деб ҳисобланувчи илк соябонларни фақат бой-бадавлат одамлар тутиш ҳуқуқига эга бўлганлар. Биринчи соябонлар жуда оғир эга бўлган, лекин шунга қарамасдан ишкибозлар у учун ҳатто давлатининг катта қисмини беришга тайёр бўлганлар.

Йиғма соябонлар кейинроқ пайдо бўлган. Улар 1715 йил 23 майда Парижда ихтиро этилган. Ишбилармон фабрикант Мариус оддий аёллар соябонига амалий янгиликлар киритган. У нима қилди? Юпка ва чидамсиз ипак ўрнига каркасига қалин ва чидамли матони тортиб қўйди, натижада соябоннинг ташқи кўриниши ўзгарди ва у универсал ҳолатга келди. Оммага Мариус тақдим этган соябоннинг ҳажми кичик бўлиб, ишлатишда оддийроқ, енгилрок бўлди ва нархи ҳам камайди. Натижада бундай соябонни кенг фойдаланувчилар олиш имкониятига эга бўлдилар.

Соябоннинг ўзгариши ва янгиланиш йўлини 19 асрнинг таниқли рассомларининг ижодида кузатиб бориш мумкин. Машҳур рассомлар Моне ва Ренуал бежирим соябонларни кўтариб турган аёлларни тасвирлашган. Бу чиройли, бетакрор ранглар ва шакллар намуналари айнан ёз кунларида жилоланган, чунки аёллар ёзда юзларини қуёшдан сақлаб соябонни ютуқли рамантик образнинг элементи сифатида тан олишган. Йиғиладиган соябоннинг туғилган кунида дизайнерлар янги моделларни намойиш этишади ва инсонларга ўзларининг маҳоратларини кўрсатишади. Айрим пайтларда бу ҳақиқий шоуга айланиб кетади ва ҳар бир инсон ушбу керакли аксесуарни сотиб олиши мумкин бўлади.

Тарих ҳар бир маҳсулотнинг, қулайликнинг қизиқарли ўтмишини очиб беради. Маълумот ўрнида айтиш жоиз, биринчи соябондан фақатгина қуёш нуридан ҳимояланиш учун фойдаланилган экан. Дастлабки йилларда улардан фақат европалик аёллар фойдаланишган.

Сўнгра форс саёҳатчиси ҳамда ёзувчиси бўлган Жонас Ханвей Англияда соябондан 30 йил фойдаланиб, эркаклар оммасига машҳур қилди. Шундан сўнг кўпчилик инглиз эркаклар ўзларининг соябонларига “Ханвей” деб ном беришган.

Зилола тайёрлади